హిమాచల్ ప్రదేశ్‌లో ఆకులతో చేసిన విస్తరాకులు, దొన్నెలు రెండూ ఇప్పుడు సామాజిక సమావేశాల సమయంలో ఆహారం అందించడానికి ఉపయోగపడుతున్నాయి.కొండ ప్రాంతంలోని కొన్ని ప్రాంతాల్లో గత 50 ఏళ్లుగా దాదాపు ప్రతి కుటుంబం మధ్యాహ్న భోజనం కోసం పూర్తిగా ఆకులపైనే ఆధారపడి ఉంటుంది.
అయితే క్రమంగా కాగితం మరియు ప్లాస్టిక్ ప్లేట్-కప్పులు సామాజిక సందర్భాలలో ఆకుల స్థానంలోకి వచ్చాయి.అయితే ఇప్పుడు మరోసారి ఈ ఎకో ఫ్రెండ్లీ ప్లేట్లు పాపులర్ అవుతున్నాయి.
వీటి ద్వారా అనేక మంది గ్రామీణ మహిళలు ఉపాధి అవకాశాలు పొందుతున్నారు.
జిల్లాలో మహిళా స్వయం సహాయక సంస్థల కోసం 2011 బ్యాచ్‌కు చెందిన ఐఏఎస్ అధికారి లలిత్ జైన్ వినూత్న పథకాన్ని ప్రారంభించారు.
ఆయన సిర్మౌర్‌లో డిప్యూటీ కమిషనర్‌గా ఈ పథకాన్ని ప్రారంభించారు.అయితే ప్రస్తుతం ఆయన ఎన్విరాన్‌మెంట్ డైరెక్టర్‌గా ఉన్నారు ఇప్పుడు
ఈ పథకం రాష్ట్రం అంతటా అమలవుతోంది.ది న్యూ ఇండియన్ ఎక్స్‌ప్రెస్ కథనం ప్రకారం స్వయం సహాయక మహిళా సంఘాలతో ఈ ప్రాజెక్ట్ ప్రారంభించడం వెనుక ఉన్న ప్రధాన ప్రేరణ గ్రామీణ మహిళలకు ఉపాధి కల్పించడమే.జైన్ ది న్యూ ఇండియన్ ఎక్స్‌ప్రెస్‌తో మాట్లాడుతూ, తాను సిర్మౌర్ డిప్యూటీ కమిషనర్‌గా నియమితులుగా అయినప్పుడు, మహిళలు అడవుల నుండి పెద్ద మరియు మందపాటి ఆకులను తీసుకొని వాటితో విస్తరాకులు తయారు చేయడానికి ప్రయత్నించడం చూశానని చెప్పారు.
అయితే ఇది వారికి ఎంతో కష్టంగా ఉండేదన్నారు.అప్పుడు తాను టైర్‌పై ఒత్తిడిని కలిగించే టైర్ పంక్చర్ మెషీన్‌ను చూశానన్నారు.ఈ యంత్రంతో నొక్కడం ద్వారా ఈ పెద్ద ప్లేట్‌లను ఆకృతి చేయవచ్చని నిర్ణయించుకున్నారు ఈ ఆలోచన ఉపయోగపడింది.దీంతో అతను ఈ టైర్ పంక్చర్ మెషీన్‌ను ఆకులు, ట్రెడ్‌లు రెండింటినీ ఆకృతి చేయడానికి మెరుగుపరిచాడు.జైన్ ది న్యూ ఇండియన్ ఎక్స్‌ప్రెస్‌తో మాట్లాడుతూ ప్రస్తుతానికి, ఈ మహిళా స్వయం-సహాయ సంస్థలు రూ.5కి ఒక ఒక విస్తరాకు లేదా ఒక దొన్నెవిక్రయిస్తున్నాయి మరియు ఈ తాత్కాలిక యంత్రాన్ని వివిధ ప్రభుత్వ కార్యక్రమాల ద్వారా ఈ సమూహాలకు అందజేస్తామని దీని ధర దాదాపు రూ.75,000 అని తెలిపారు.దీని సాయంతో ఒక్కో గ్రూపు నెలకు రూ.2.50 లక్షల లాభం పొందుతోంది.
జైన్ రూరల్ డెవలప్‌మెంట్ అండ్ పంచాయతీ డైరెక్టర్‌గా నియమితులైనప్పుడు, అతను మళ్లీ ఈ చొరవ తీసుకున్నాడు.ప్రతి గ్రామంలో ఒక యంత్రాన్ని ఏర్పాటు చేయాలని సంబంధిత అధికారులు చొరవ చూపాలని ఆయన కోరారు.
నేడు రాష్ట్రంలోని అన్ని జిల్లాల్లో ఇలాంటి యంత్రాలు దాదాపు 100 వరకు ఉన్నాయి.లాహౌల్ మరియు స్పితి జిల్లాలో రోజుకు లక్ష విస్తరాకులు, దొన్నెలు ఉత్పత్తి అవుతాయి.
