2025, మార్చి 28న మయన్మార్‌లోని మాండలే నగరం సమీపంలో భూమి దద్దరిల్లింది.రిక్టర్ స్కేలుపై ఏకంగా 7.7 తీవ్రతతో భారీ భూకంపం సంభవించింది.జనం తేరుకునే లోపే, కేవలం 12 నిమిషాల తర్వాత, మొదటి భూకంప కేంద్రానికి దక్షిణంగా 31 కిలోమీటర్ల దూరంలో 6.7 తీవ్రతతో మరో బలమైన భూకంపం వచ్చింది.ఈ రెండు పెను భూకంపాలు కలిసి సృష్టించిన విధ్వంసం అంతా ఇంతా కాదు.5,400 మందికి పైగా అమాయక ప్రజలు ప్రాణాలు కోల్పోయారు.వేలాది మంది గాయపడ్డారు.
ఆస్తి నష్టం బిలియన్ డాలర్లలో ఉంటుందని అంచనా.
ఈ భూకంపం భూమి లోపల కేవలం 10 కిలోమీటర్ల లోతులోనే, సాగింగ్ ఫాల్ట్ (Sagaing Fault) అనే భ్రంశ రేఖ వెంట సంభవించింది.
ఇంత తక్కువ లోతులో రావడం వల్లే భూమి దారుణంగా కంపించింది.కళ్ల ముందే భవనాలు పేకమేడల్లా కూలిపోయాయి, రోడ్లు చీలిపోయాయి, కరెంట్ స్తంభాలు నేలకొరిగాయి.
ప్రకంపనల తీవ్రత ఎంతగా ఉందంటే.దాదాపు 1,000 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న థాయిలాండ్ రాజధాని బ్యాంకాక్‌లో కూడా భూమి కంపించింది.
ఈ సాగింగ్ ఫాల్ట్ ఉత్తరం నుంచి దక్షిణానికి విస్తరించి ఉంది.ఇది మన ఇండియా ఉన్న టెక్టోనిక్ ప్లేట్, యురేషియన్ ప్లేట్‌కు మధ్య సరిహద్దు లాంటిది.అమెరికాకు చెందిన యూఎస్ జియోలాజికల్ సర్వే (USGS) ఏం చెప్పిందంటే, ఈ భూకంపం “రైట్-లేటరల్ స్ట్రైక్-స్లిప్” విధానంలో జరిగిందట.సింపుల్‌గా చెప్పాలంటే, ఈ ఫాల్ట్‌కు అటూ ఇటూ ఉన్న భూమి ఒకదానికొకటి వ్యతిరేక దిశలో పక్కకు జరిగిపోయిందన్నమాట.
ఈ భూకంపంలో మరో షాకింగ్ విషయం ఏంటంటే.భూమి ఏకంగా 550 కిలోమీటర్ల పొడవునా బద్దలైంది (Surface Rupture).ఇలా స్ట్రైక్-స్లిప్ ఫాల్ట్‌లో ఇంత దూరం పగుళ్లు రావడం చాలా అరుదు, బహుశా చరిత్రలోనే ఇది రికార్డ్ కావచ్చు.అంతేకాదు, ఇది “సూపర్‌షియర్” (Supershear) అనే అరుదైన ఘటన అని శాస్త్రవేత్తలు అనుమానిస్తున్నారు.
అంటే, భూకంపం వల్ల పుట్టే షాక్‌వేవ్‌ల కన్నా వేగంగా భూమి పగిలిపోయిందన్నమాట.దీని వల్లే నష్టం ఎక్కువ జరిగి, ప్రకంపనలు చాలా దూరం వరకు వ్యాపించాయి.
తాజాగా అమెరికా అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ నాసా (NASA)కు చెందిన జెట్ ప్రొపల్షన్ లాబొరేటరీ (JPL) ఈ భూకంపాన్ని శాటిలైట్ టెక్నాలజీతో లోతుగా అధ్యయనం చేసింది.వాళ్ల ఏరియా (ARIA) టీమ్, కాల్‌టెక్ యూనివర్సిటీతో కలిసి యూరప్‌కు చెందిన సెంటినెల్-1A, సెంటినెల్-2 శాటిలైట్లు పంపిన రాడార్, ఆప్టికల్ ఫోటోలను పరిశీలించారు.
ఆ ఫోటోలు చూసి వాళ్లు షాక్ అయ్యారు.కొన్ని చోట్ల భూమి ఏకంగా 10 అడుగుల కంటే ఎక్కువ పక్కకు జరిగిపోయిందట.మొత్తం మీద ఆ ఫాల్ట్ వెంట భూమి 6 మీటర్ల (దాదాపు 20 అడుగులు) పైగా కదిలిపోయిందని తేలింది.
ఈ ప్రకృతి విలయంలో ఎన్నో ఇళ్లు, మసీదులు, చారిత్రక కట్టడాలు ధ్వంసమయ్యాయి.అప్పటికే మయన్మార్‌లో అంతర్యుద్ధం జరుగుతుండటంతో.సహాయక చర్యలకు తీవ్ర ఆటంకం ఏర్పడింది.
ప్రభుత్వం దేశంలో ఎమర్జెన్సీ ప్రకటించింది.ప్రపంచ దేశాలు మానవతా దృక్పథంతో సహాయం అందించడానికి ముందుకు వస్తున్నాయి.1912 తర్వాత మయన్మార్‌ను తాకిన అత్యంత తీవ్రమైన భూకంపం ఇదే.ఇలాంటి విపత్తుల సమయంలో అసలు నష్టం ఎక్కడ జరిగింది, ఎలా జరిగింది అని తెలుసుకోవడానికి, బాధితులకు వేగంగా సహాయం అందించడానికి శాటిలైట్ డేటా ఎంత కీలకమో ఈ ఘటన మరోసారి రుజువు చేసింది.
